کاربردهای فناوری نانو در نساجی

1) حوزه‌های کاربردی فناوری نانو در صنعت نساجی

 گستره قابل توجهی از کاربردهای مختلف ایجاد شده با نانوفناوری زمینه‌های جذابی را در حوزه نساجی ایجاد کرده است.

 

1-1) الياف کامپوزیتی نانوساختار

الیاف کامپوزیتی نانو ساختار از اليافی هستند که در ساختار آن‌ها از مواد نانوساختار استفاده شده است. مزیت اساسی الیاف نانو کامپوزیتی تولید شده توسط روش ذوب ریسی این است که تنها با اعمال تغییرات اندک می‌توان یک خط تولید الیاف پلیمری معمولی را به خط تولید الیاف کامپوزیتی نانوساختار تبدیل کرد.

 

2-1) نانو کامپوزیت

 نانو کامپوزیت به گروهی از کامپوزیت‌ها گفته می‌شود که حداقل یکی از اجزای آنها نانومقیاس باشد. نانوکامپوزیت‌های حاصل از پلیمرها و نانوذرات فلزی، اکسیدها و سایر مواد خصوصیات متنوع و بهبود یافته‌ای دارند. به عنوان مثال خواص تأخیر در شعله‌پذیری کامپوزیت‌های شامل نانو ذره سیلیکات می‌تواند به خوبی مصارفی در سرویس خواب، پرده‌ها و غیره پیدا کند.

 

3-1) نانو الیاف

هنگامی که قطر الياف پلیمری از میکرون به چندصد نانومتر کاهش یابد، می‌توانند خواص ویژه‌ای نظیر نسبت سطح به حجم بسیار بالا در مقایسه با مواد شناخته شده بدست آورد. این خواص برجسته، نانوالیاف پلیمری را گزینه مناسبی جهت بسیاری از کاربردهای مهم از جمله فیلتراسیون، منسوجات پزشکی و ... می‌نماید. روش مرسوم در تولید نانوالیاف فرایند الکتروریسی است.

 

4-1) نانو تکمیل‌ها

 نانوپوشش‌ها شامل پوشاندن سطح با نانومواد یا لایه‌های نانومتری است. برای بکاربردن نانو پوشش‌ها در نساجی که با سطوح ناهموار در رابطه است از روش‌هایی مثل پلاسما، سل ژل، لایه به لایه و ....... استفاده می‌شود نانو پوشش‌ها در منسوجات شامل پوشش‌های ضد چروک، ضد آب، ضد روغن، ضد شعله، ضد باکتری، ضد بو و عرق، ضد حشره، دفع آب، ضد اشعه ماوراء بنفش، ضد الکتریسیته ساکن، ضد اشعه یووی، قابلیت تنفس و آب دوستی و ... هستند.

 

5-1) نانو رنگرزی

کالا رنگرزی برای برخی از الیاف مصنوعی مانند پلی‌پروپیلن به خاطر ساختار کریستالی و نبود گروه‌های عاملی و غیر قطبی‌بودن آن سخت است. قابلیت‌های الیاف با وارد کردن نانو پرکننده‌ها می‌تواند تغییر کند و رفتار رنگ‌پذیری بهبود یابد. مثلا نخ‌های نایلونی شامل نانو کلی با رنگزای دیسپرس سریعتر رنگرزی می‌شوند. افزایش قابلیت رنگ‌پذیری پارچه ها به روش پوشش‌دهی مواد جاذب بر روی پارچه‌ها نیز صورت می‌گیرد. به عنوان مثال ایجاد لایه نانومتری کیتوسان بر روی ابریشم باعث افزایش سطح ابریشم به میزان چشم‌گیری می‌شود که قابلیت رنگ‌پذیری آن را به میزان ۱۰۰ تا ۲۰۰ برابر افزایش می‌دهد. مزیت اقتصادی این روش کاهش مصرف مواد رنگی است.

در برخی موارد با استفاده از اصلاحات سطحی نانویی می‌توان بهبود در رنگرزی ایجاد کرد. مثلا فناوری پلاسما با اصلاحات سطحی فیزیکی و شیمیایی در حد نانو می‌تواند بدون تغییر خواص توده (بالک) سبب افزایش آبدوستی و تغییر گروه‌های شیمیایی سطح شده و بهبود و یا تغییر در رنگ‌پذیری و ثبات رنگی را حاصل کند.

 

 

2) کارکردهای ویژه نانوفناوری در نساجی

1-2) منسوجات چندمنظوره

 فناوری نانو به منسوجات امکان ترکیب خواص مختلف را می‌دهد بدین ترتیب آن‌ها می‌توانند به سمت چند منظوره شدن حرکت کنند. هر چه کار کردهای مفید ترکیب افزایش یابد ارزش افزوده کالا بالاتر خواهد رفت. برای مثال از فناوری پلاسما می‌توان برای تغییر لایه‌های نانومتری بالایی منسوجات استفاده کرد که می‌تواند بصورت همزمان باعث ایجاد خواص ضد باکتری، ضد قارچ و دفع آب در آن‌ها شود.

 

2-2) منسوجات با کارایی بالا

در حال حاضر مصرف‌کنندگان متقاضی لباس‌هایی هستند که در ضمن زیبا بودن، خوشبو، راحت و پاکیزه بوده و نگهداری از آن نیز آسان باشد. همچنین برخی منسوجات دارای خصوصیات ویژه در این دسته قرار می‌گیرند پارچه‌ها و پوشاک مبتنی بر فناوری‌های برتر که به منظور تولید لباس‌های با کارایی بالا طراحی شده‌اند، توانسته‌اند چارچوب مدهای روزمره را از بین ببرند.

 

منبع : محسن عسکری، کاربرد فناورى نانو در صنعت نساجى، نساجی امروز، شماره 172، 1396.

Copyright © 2025, All Rights Reserved.